• Belangrijkste gangmaker Franse romantiek
• Had voor 20^e als roman en gedichtenbundel
• Gaf samen met broer literair tijdschrift ‘le conservateur Littéraire’ uit
• Bouwde naast literaire carrière ook politieke carrière uit
• Na staatsgreep Napoleon ging hij bij oppositie en week uit naar Brussel, daarna Jersey en Guernsey, waar hij belangrijkste werken schreef (vb. ‘les Misérables’)
• Na val Napoleon en installatie 3^e republiek, triomfantelijk terug naar Parijs
• Werd tot senator voor het leven benoemd
• Bij dood vorstelijke begrafenis

Leverde een wezenlijke bijdrage voor ontwikkeling en verspreiding romantiek in Frankrijk met:

1) ‘Préface’ voor ‘Cromwell’

• ‘Préface’ = belangrijkste manifest over romantische theater
• Stuk zelf is bijna onspeelbaar vanwege lengte
• Hugo wil grenzen theatrale aftasten
• Wil aantonen dat theater over alles kan spreken
• Is revolutionaire tekst door gebruik van groteske (zowel gebeurtenissen als in dialogen)
• Groteske is voor Hugo middel om verhevene en alledaagse, komedie en tragedie, te verenigen
• ‘préface’ bestaat uit 2 delen:

Deel 1: geschiedenis esthetica (begrip schoonheid blijkt relatief,

afhankelijk van ontwikkelingsmoment mensheid)

Deel 2: theorie van het groteske

Geschiedenis van de esthetica

• Bouwt voor op theorie Mme. De staël, die zegt dat literatuur weerspiegeling is maatschappij
• Plaatst zijn ontwikkelingstheorie van het drama tegen achtergrond van opvatting dat mensheid tot dan toe 3 ontwikkelingsfasen heeft gekend
• Primitieve tijd, heroïsche tijd, christelijke tijd
• Elke tijd correspondeert met literair dominant genre

- Primitief: lyrische poëzie, ode

- Heroïsch: epos

- Christelijk: drama (beste vertegenwoordiger, Shakespeare)

Theorie van het groteske

• Gaat hem niet om oppositie tussen groteske en sublieme, maar om hun gelijktijdigheid
• Streeft naar mengeling van de registers via zijn personages en situaties
• Door het ‘lelijke’ te bezingen, ontwikkelt hij een esthetica van het realisme, dat hij grotesk noemt
• Deze antithese is voor hem poging om het bestaan in totaliteit te beschrijven (wordt hem verweten)
• ‘Cromwell’ is niet geschreven voor een contemporaine voorstelling: reikwijdte van tekst overstijgt de scenische praktijk (~ ‘De rovers’ + ‘Götz von Berlichingen’)

Geen naturalisme

• Verwerpt het naturalisme
• Kunst moet de werkelijkheid een eigen kleur geven
• Spreekt van een ‘brandglas’ en een ‘standpunt’
• Verwerpt proza op het theater
• Vreest de recuperatie van de kunst door het burgerdom, pleit daarom voor het behoud van verzen
• Zo kan kunstenaar autonomie bewaren

2) Beruchte première van ‘Hernani’

De feiten: een ongewone voorstelling

• Hugo is pas 28, maar al 5 jaar ‘Chevalier de la Légion d’Honneur’
• 5/02/1830 première in Comédie Française
• Mlle. Mars als Doña sol; Firmin als Hernani
• Hugo mobiliseert 300 à 400 vrienden die de traditionele claque vervangen
• Theater opent al om 14u ipv 18u
• Vanaf 1^e verzen uitgefloten; bij 3^e bedrijf zaal stiller; bij slot groot applaus
• Alle verdere voorstellingen groot tumult tussen voor- en tegenstanders
• Deze gebeurtenissen bekend als ‘het gevecht om Hernani’: strijd tussen ‘ouden’ = neoclassici en ‘modernen’ = romantici
• 1838: Marie Dorval hoofdrol
• 1867: alle werk Hugo gecensureerd door Napoleon; maar ‘hernani’ op aanvraag keizerin
• 1877: gespeeld door Sarah Bernhardt en Mounet-Sully
• Volgende 100 jaar erg pompeuze ensceneringen
• 1984: memorabele productie door Antoine Vitez

Waarover ging de controverse?

Ten tijde van Carlos II (1665 – 1700). Hernani is zoon van terechtgestelde hertog, roverhoofdman geworden. Verliefd op Donna Sol, die verloofd is met oude hertog Ruy Gomez de Silva. Koning Carlos wil haar ook, zij wijst hem af. H duelleert met C., maar spaart zijn leven. Verlaat DS om haar niet in verderf te storten. Wanneer R bruiloft voorbereidt, komt H in pelgrimskledij. R weigert hem uit te leveren aan C want geniet rechten gastvrijheid. C kwaad weg met DS als gijzelaarster. R en H sluiten verbond. H geeft R een hoorn, als die daar op blaast mag hij beschikken over H’s leven. H beraamt aanslag op C in Aken. C herstelt hem in rechten en geeft DS. Als verloving wordt gevierd, klinkt de hoorn. H en DS nemen gif en sterven. Als R dit hoort, neemt hij ook gif

Voor de première circuleerden er al tendentieuze fragmenten in de pers, waarop Hugo vrienden/medestanders mobiliseert

• Moest Mlle. Mars overtuigen haar verzen te zeggen zoals ze er staan
• Wil enerzijds alexandrijn behouden en anderzijds bevrijden
• Gelooft in kracht vers als instrument tegen platvloersheid
• Wou klassieke vers frisse toets geven:
  • Verplaatst cesuur
  • Hanteert atypisch enjambement
  • Verspreidt 1 vers over verschillende personages
  • Afwijkende plaatsing van accenten
  • Creëert ‘romantische alexandrijn’ (3 hoofdaccenten ipv 4)
  • Zogezegde stijlbreuken: naast hooggestemde ontboezemingen, soms erg prozaïsche replieken
  • Passionele liefde zoals ze in dagelijkse leven zou kunnen voorkomen, niet in geïdealiseerde context
  • Gebruikt woorden uit dagelijkse leven (zondigden tegen ‘bienséance) (vb. schavot, bijl, snor,…)
  • Noemde dingen bij hun namen (vb. liefde bedrijven)
  • Mengeling van verhevene en groteske
    • Groteske = verstrengeling lach en dood
    • Verbindt groteske met volkse anti-cultuur tov officiële cultuur (= subversief)
    • Gebruik van vermomming en geheime bergplaatsen zijn typisch voor komedie en druist tegen klassieke dramaturgie
    • Stuk opent als komedie; maar verkleedscènes een verstoppen heeft niets komisch
    • Kondigt moord en doodslag = groteske

Besluit

• Uiteindelijke inzet was niet esthetisch/politiek, maar cultureel/ideologisch
• Hernani verheerlijkt vrijheid en wetten hart
• Vertolkt de rol van het volk in de geschiedenis
• In Frankrijk van 1830 dat door oude mannen geleid wordt, symboliseert de dood van Hernani en Doña Sol, een maatschappij die haar toekomst versmacht