Situering vd vraagstelling.
Fundamentele vraag: wat leidt / stuurt de ontwikkeling?
OF - OF? Of EN - EN?

Biologisch georiënteerde theorieën = aanlegtheorie.

1. Rol van erfelijkheid / aanleg wordt gemaximaliseerd. Ontwikkeling =
• sterk biologisch gestuurd proces
• endogeen gestuurd fysiologisch proces
• rijpen / rijpingsproces
2. Rol van milieu wordt geminimaliseerd
• enkel gunstige voorwaarden scheppen
• bepaalt niet de richting (beeld van de tuinier ? pedagogisch pessimisme)
3. Betekenis / rol van rijpingsprocessen
• zeer belangrijk voor de sensomotorische ontw. (parallel)
• ook voor abstract denken, geweten,...
4. Historiek
• tot WOII: aanlegtheorie
• wel: beschrijven - voorspellen
• niet: verklaren - controleren = bijsturen / beïnvloeden
• rond 1960: milieutheorie
• rond 1980: aanlegtheorie - interactietheorie

Milieutheorieën.

1. Rol van milieu wordt gemaximaliseerd. Ontwikkeling =
• exogeen gestuurd proces
• leren / leerproces (= ervaringsproces)
2. Drie argumenten PRO milieutheorieën:

1. grote verschillen in menselijk gedrag (afh. Van cultuur)
2. universele ontw verschijnselen bv.: koppigheidsfase, oedipuscomplex
3. kinderen in extreme situaties bv.: l’enfant sauvage
2. milieutheorieën leiden tot pedagogisch optimisme
0. Watson: “Geef mij 12 kinderen en ik maak ervan wat je wil!”
1. Veldexperiment (Turkije 1987)

• 1j: 244 kleuter: IQ= 82,5
• 2-3j: ½ kleuterschool - ¼ thuis, moeder training - ¼ thuis
• 4j: kleuterschoolkind: IQ = 94,2
• 4j: thuis training: IQ = 92,9
• 4j: Thuis: IQ = 83,1
3. Extreem standpunt: er is geen ontw want alle veranderingen in gedrag ? leren en niet veranderen in leeftijd

De interactietheorieën.

1. geen OF - Of, wel EN - EN: niet alleen aanleg of milieu, maar aanleg EN milieu
2. 5 basisgegevens ivm de interactietheorie:
1. op sensomotorisch gebied ? afh van fysiologische rijping
2. oefening is zeer belangrijk (stimulatie) ? gevoelige of kritische periode ? geen oefening ? geen normale ontw. ? Nodig om gerijpte functie in concreet gedrag om te zetten
3. zelfs na functionele ontw is oef noodzakelijk bv.: kind moet de kans krijgen om te lopen, anders lukt dat niet (wolvenkinderen)
4. oef voor het bereiken vd gevoelige periode heft geen pos. Uitwerking en werkt tegengesteld.
5. oef van primaire vaardigheden voor het bereiken vd gevoelige periode kan van belang zijn om van zodra de fysiologische rijping bereikt is, de functie makkelijker tot ontw te laten komen. Bv.: leren lezen of schrijven (symboolfunctie)

De zelfbepaling als derde ontw. factor.

1. vrije wil >< determinisme (? alles wordt veroorzaakt, alles is bepaald door factoren)
2. pro en contra argumenten ivm vrije wil
1. pro: hij kan vrij beslissingen nemen
   contra: vrijheid is meer dan een illusie
2. pro: onverwachte sprongen (wendingen is het leven vd mens)
   contra: de omgeving geeft die sprongen aan ? ooit deze factoren opsporen
3. pro: het individu kan zijn eigen toekomst sturen
   contra: deze factoren zullen ooit gekend zijn

Het onbewuste als de 4de ontw factor. Bv.: Je baas zegt iets, e bent het al vergeten maar bepaalt wel je verder keuze
Betekenis is ontw. factoren: verklarende ontwikkeling