DE AMERIKAANSE STAATSSTRUCTUUR
- republikeinse bondsstaat → anti-monarchaal regime en anti-eenheidsstaat, net zoals de Verenigde Provinciën dat gedaan hebben ten aanzien van de Spaanse vorst. (State of the union)
- de Amerikaanse bondsstaat is een verband van behoorlijke autonome staten. Elke staat heeft een verregaande constitutionele bevoegdheid en organiseert naar eigen inzicht wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht (residuaire bevoegdheid).
- Federaal (toegewezen bevoegdheid): defensie, buitenlands beleid, muntslag, fundamentele vrijheden en de zogenaamde general welfare.
- Burgerlijk recht enorm versnipperd → concurrentie tussen staten (bv. homohuwelijk).
- Amerikaanse grondwet voert de scheiding der machten in:
- Wetgevend initiatief: het bicameraal parlement of Congress:
- House of Representatives: 2 jaar, volgens inwoners.
- Senate: elke staat 2 vertegenwoordigers.
- Neemt initiatieven
- President heeft vetorecht tenzij 2/3 meerderheid parlement.
- Uitvoerende macht: president
- Staatshoofd-regeringsleider-legerhoofd
- (indirect) verkozen via “kiesmannen”
- stelt zijn secretaries aan.
- Fast track-bevoegdheid (parl. mandaat dat hem in staat stelt, zonder veel bemoeienis van het Congres, te onderhandelen over internationale akkoorden).
- Rechterlijke macht
- Federale en statelijke
- Supreme court
- Bevoegdheidsgeschillen
- Grondwettelijkheidstoets
- Op certiorari-verzoek/petition for writ → beoordelingsvrijheid om een zaak al dan niet te behandelen.
- Leden kunnen concurring/dissenting opinions publiceren i.t.t. ons geheim van beraadslaging.
- Benoemd/verkozen.
- i.v.m. de scheiding der machten (checks and balances):
- judicial review:
- eigenlijk niet in de grondwet voorzien
- vloeit voort uit scheiding der machten
- sensu lato: elke gerechtelijke herziening
- sensu stricto: grondwettelijkheidscontrole
- “ arbury vs. adison” (bevestigd in Dred Scott)
- zie boek voor omschrijving
- niet nieuw ( onham’s Case de eeuw)
- sir Edward Coke in Engeland; tot de nietigheid van wetten besloten indien ze indruisten tegen de fundamentele principes van de common law. Visie werd in 18de eeuw in Engeland verlaten maar revival in Amerika.
- Impeachement:
- Wetgever oordeelt uitvoerende en rechterlijke macht.
- Uit middeleeuwse common law
- Tegen de president:
- Inbeschudigingstelling (House of Representatives)
- Beoordeling (senate)
- Bv. Johnson, Nixon, Clinton
- Aan de oorspronkelijke verhoudingen tussen de drie machten is in de loop van de negentiende en vooral de twintigste eeuw heel wat gesleuteld, al blijven de grote principes bestaan. Het Congres heeft o.a. van de vietnamoorlog in de jaren ’70 en het watergateschaal in de jaren ’60 gebruik gemaakt om de macht van de president wat te temperen. Zo blijft de president opperbevelhebber van het leger, maar enkel het parlement kan de oorlog verklaren.