In ons B.W. wordt een onderscheid gemaakt tussen de formele bronnen van verbintenissen. Dit onderscheid is afkomstig uit het Romeins recht.

Bij Gaius worden er twee bronnen vermeld: contract en delict. Bij de Res cottidianae sive aureae zijn er drie: uit contract, uit wederrechterlijk handelen, en uit andere oorzaken. Bij Justinianus zijn er vier:

• Verbintenissen uit overeenkomst: (ex contractu) zowel overeenkomsten uit civiele acties als uit de vormeloze afspraken of pacten die een actie hadden.

• Verbintenissen als het ware uit overeenkomsten: (quasi ex contractu) ontstaan noch door wilsovereenstemming, noch door delict. Bij Justinianus o.m. zaakwaarneming, legaat, voogdij, onverschuldigde betaling,… De glossatoren gaan spreken van quasi-contracten, omdat in de loop der jaren de tekst gerecipieerd is als “ex quasi contractu”. Vandaar ons art. 1371 B.W. over de oneigenlijke contracten.

• Verbintenissen op grond van wederrechtelijk handelen: (ex delicto) slaan enkel op de delicta privata die tot het privaatrecht behoren. Bijv. diefstal (furtum), belediging (iniuria), zaakbeschadiging (lex Aquillia).

• Verbintenissen als het ware uit wederrechtelijk handelen: (quasi ex delicto) een aantal gevallen onder waar onrechtmatige schade berokkend is zonder dat een delict vaststaat. Een voorbeeld is de ‘actio de deiectis et effusis’. Wanneer iemand vanuit een raam van de derde verdieping van een gebouw een hoop uitwerpselen of dergelijk op zijn hoofd had gekregen, dan kon deze die actio instellen tegen iedereen van de derde verdieping. Er was geen contract, noch een misdrijf, maar toch een actio. Ook hier een begripsverwisseling tot oneigenlijke misdrijven in art. 1370 B.W.

In ons B.W. is er nog een vijfde categorie, die van de verbintenissen ontstaan uit de wet. Deze is niet afkomstig vanuit het Romeins recht, waar deze categorie niet gekend was, maar vanuit de school van het Natuurrecht. Sommige natuurrechtelijke auteurs vervingen ‘verbintenissen uit quasi-contracten’ en ‘ verbintenissen uit quasi-delicten’ door ‘verbintenissen uit de wet’. Lex betekende echter zowel beding, contract, als wet. Omdat de natuurrechtelijke auteurs dit niet wisten, dachten zij dat het om een soort natuurwet moest gaan. (cf. Pothier)