Absolute en relatieve nietigheid
Absolute en relatieve nietigheid hebben een even zware sanctie (ex tunc). Het verschil ligt 'm wél in:
- wat wordt gesanctioneerd? absolute nietigheid sanctioneert het totaal ontbreken van een geldigheidsvereisten54 of een schending van de openbare orde; relatieve nietigheid sanctioneert gebrekkig voldoen aan de geldigheidsvereisten en het schenden van dwingend recht
- wie kan de nietigheid inroepen? bij absolute nietigheid kan elke belanghebbende, het O.M. en de rechter de nietigheid inroepen; relatieve nietigheid kan enkel worden ingeroepen door iemand die door de overtreden rechtsregel wordt beschermd55 56
- wanneer kan het worden ingeroepen op een proces? absolute nietigheid kan in elke stap van een proces worden ingeroepen; relatieve nietigheid moet bij de aanvang van het proces worden ingeroepen
- kan de nietigheid bevestigd worden of verjaren? absoluut nietige rechtshandelingen kunnen niet bevestigd worden en verjaren niet; relatief nietige rechtshandelingen verjaren na tien jaar en kunnen (impliciet of expliciet) worden bevestigd door diegene die erdoor beschermd wordt57
Nietigheid of vernietigbaarheid van een rechtshandeling moet bij wet zijn voorzien (pas de nullité sans texte). De nietigheid is absoluut wanneer zij overtredingen sanctioneert van wetten van openbare orde; zij is relatief wanneer zij overtredingen sanctioneert van louter dwingend recht. Het onderscheid is echter niet altijd even duidelijk, deels omdat het onderscheid niet consequent wordt gemaakt.
Deze inconsequentie komt bijvoorbeeld tot uiting bij de geldigheidsvereisten van de overeenkomst.
Enerzijds wordt soms relatieve nietigheid gebruikt in plaats van absolute nietigheid58, anderzijds wordt aan het slachtoffer in plaats van (of zelfs bovenop) nietigheid een schadevergoeding toegekend.